Breaking News

systems etiketine sahip kayıtlar gösteriliyor. Tüm kayıtları göster

3 Eylül 2016 Cumartesi

Uçakta Uygun Basınç, Sıcaklık, Nem ve Temiz Hava Gereklilikleri (Air Conditioning System 2)

Günümüzde modern uçaklarda yer alan iklimlendirme sistemi ile birlikte insanların rahat bir şekilde seyahat edebilmeleri için en uygun ortamı temin edilmeye çalışılmaktadır.

Sistem genel olarak 5 fiziksel durumu sağlamak için kullanılır. Bu durumları şu şekilde sıralayabiliriz;

Taze hava
Temiz hava
Uygun sıcaklık
Uygun nem oranı
Uygun basınç

Taze Hava Gereklilikleri

Uçak içerisinde taze hava ile ilgili minimum gereklilikler F.A.R ve J.A.R içerisinde yer almaktadır. Bu gerekliliklere göre ortalama olarak kişi başına dakikada 0,283 m³ taze hava sağlanması gerekiyor. Deniz seviyesinde dakikada 0,35 kg havaya karşılık gelmektedir. Bu sebeple F.A.R ve J.A.R regülasyonlarında kabin içerisindeki havanın her 3 ile 5 dakikada tamamen değiştirilmesi gerektiği belirtilir. Bu süre uçak içerisinde bulunan kişi sayısına göre değişmektedir.

Yaklaşık kabin hacmi 800 m³ ve yolcu kapasitesi 500 olan B747 tipi yolcu uçağında dakikada minimum 160 m³ hava gerekmektedir.

Temiz Hava Gereklilikleri

Havanın tazeliğinin yanı sıra insan sağlığı açısından temizliği son derece büyük bir önem taşıyor. Uçak içerisindeki havanın zararlı ve tehlikeli gazlardan arındırılması gerekiyor. Kabin içerisindeki havanın sürekli olarak temiz tutulabilmesi için hava filtreleri ve yüksek irtifalarda ekstra koruma için ozon çeviricileri kullanılır.

Uygun Sıcaklık Aralığı

Genel olarak yolcu uçaklarında kabin içerisinde sıcaklığın 18 ile 30 derece arasında olmasına izin verilir.

Nem Oranı ve Kuru Hava Problemi

Bilindiği üzere havanın içerisindeki nem oranı sıcaklığa bağlı olarak değişir. Sıcak hava soğuk havaya göre içerisindeki daha yüksek oranda nem barındırır. Bu duruma bağlı olarak yere yakın konumlarda daha yüksek nem bulunurken yükseklere çıktıkça nem oranı düşmektedir. Örnek vermek gerekirse 40 bin feet yükseklikte hava sıcaklığı -56,5 derece ve nem oranı ise yüzde 0,5 değerine kadar düşebilir.

Ayrıca sistem içerisinde parçaların ve valflerin donmaması, ayrıca kabin içerisinde damlama ve sis gibi problemlerin önüne geçilebilmesi için hava içerisinde nem havadan ayrıştırılır.

Özellikle uzun süreli uçuşlarda yüksek irtifalarda havanın kuru olmasından dolayı yolcular kendilerini rahatsız hissedebilirler.

Uygun Basınçlandırma

Hem insan sağlığı hem de uçağın yapısal olarak güvenliği için basınçlandırma son derece önemlidir. Teorik olarak bakıldığında insanlar için en sağlıklı basınçlandırma uçağın yerdeki olduğu gibi basınçlandırılmasıdır. Fakat yapısal olarak bu şekilde basınçlandırmak mümkün olmamaktadır.

Bu sebepten dolayı uçaklarda kabin irtifası 8000 feet olarak belirlenir. Daha net bir ifadeyle uçağın basınçlandırılması 8000 feet irtifadaki basınca eş değer bir şekilde yapılır.

10 Temmuz 2016 Pazar

Uçaklarda İklimlendirme Sisteminin Önemi (Air Conditioning System 1)

Günümüz modern yolcu uçakları ekonomik sebeplerden dolayı oldukça yüksek irtifalarda uçmaktadırlar. Fakat bilindiği üzere insanlar belirli çevre şartlarında yaşayabilmekte ve şartların uygunsuz olması insan sağlığına direk olarak olumsuz etki göstermektedir.

40.000 ft. Yükseklik ve -56 °C Sıcaklık

40.000 ft yükseklikte yaklaşık olarak hava sıcaklığı -56 derece olup bu değerlerde hava basıncı oldukça düşük ve insanların hayatta kalması için yeterli oksijen bulunmamaktadır. Bu sebepten dolayı uçak içerisinde hava şartlarının insanların yaşamına uygun bir hale getirilmesi gerekiyor.

İklimlendirme sistemi kabin içerisinde insanların konforlu bir şekilde seyahat edebilmesi için hava basıncını ve sıcaklığını limitler içerisinde tutmaktadır.

Özet olarak, uçaklarda iklimlendirme sistemi havayı ısıtır ve soğutur. Ayrıca bu sistem yüksek irtifalarda kabini havalandırmakta ve basınçlandırmaktadır.

İnsan sağlığı ve uçağın yapısal sağlamlığı için iklimlendirme sistemi son derece büyük bir önem taşımaktadır.

Basınçlandırma Bölgeleri

Yolcu kompartımanının tamamı
Kokpit
Tüm kargo kompartımanı
Aviyonik kompartımanı

Sistemin önemini ele aldığımız bu küçük giriş yazısıyla birlikte önümüzdeki günlerde iklimlendirme sistemiyle ilgili olarak bilgilendirici yazılarımızı paylaşmaya başlıyoruz.

18 Mayıs 2016 Çarşamba

B737 Hidrolik Sistem Bölüm-2

Dün itibariyle başladığımız B737 hidrolik sistem incelemesine ikinci yazımızla devam ediyoruz.

Hidrolik Rezervuarlar Nerde Bulunur?

Uçak tiplerine göre farklılık gösterse de B737 uçaklarında hidrolik sistem rezervuarları ana iniş takımı bölümünde yer alır. Her bir hidrolik sistem için ayrı bir rezervuar bulunmakta ve sistemler için gerekli olan hidrolik sıvı bu rezervuarlardan sağlanmaktadır.

Hidrolik Sistemlerin Basınçlandırılması

A ve B hidrolik sistem rezervuarları bleed havasıyla basınçlandırılırken standby sistemi ise hem basınçlandırma hem de servis için hidrolik sistem B rezervuarına bağlıdır. Rezervuarların basınçlandırılmasıyla birlikte hidrolik pompalara doğru pozitif bir akış sağlanmaktadır.

A ve B Hidrolik Sistem Pompaları

A ve B hidrolik sistemlerinde engine driven pump (EDP) ve elektrikli motor driven pump (EMDP) yer alır. Sistem A’nın EDP’si 1 numaralı motordan güç alırken sistem B’nin EDP’si 2 numaralı motordan güç almaktadır.

Hidrolik Sistem Pompalarının Kontrolü

Kokpitte yer alan “ENG 1 ON/OFF” ve “ENG 2 ON/OFF” switchleri EDP çıkış basıncını kontrol eder. Switch “OFF” pozisyonuna alındığında sistemin komponentlerinden sıvı akışı kesilir. Akışın kesilmesine rağmen motor çalışması devam ettikçe EDP de dönüşüne devam eder.

Motor yangın switchinin çekilmesi durumunda ise önlem olarak EDP’ye giden tüm sıvı akışı kesilir. Bunun sonucunda ise switch üzerinde yer alan ilgili “LOW PRESSURE” ışığı devre dışı bırakılır.

“ELEC 1 ON/OFF” ve “ELEC 2 ON/OFF” switchleri ise ilgili EMDP’yi kontrol eder. Her iki sistem içerisinde de her hangi bir yüksek sıcaklık tespit edildiğinde ilgili sistemin “OVERHEAT” ışığı yanar.

Engine Fire Switch

Hidrolik sistem incelememiz adım adım ve güncel olarak devam edecektir.

17 Mayıs 2016 Salı

Uçaklarda Hidrolik Sistem Nasıl Çalışır?

Sayfamızı güncel bir şekilde takip edenlerin bileceği üzere geçtiğimiz hafta içerisinde thrust reverser sistemini 3 farklı yazıyla ele almıştık. Yeni yazı dizimizde ise B737 üzerinden hidrolik sistemi inceleyeceğiz. İlk bölümümüzle birlikte sistemi incelemeye başlıyoruz…

B737 Hidrolik Sistem

B737 uçaklarında birbirinden bağımsız 3 farklı hidrolik sistem yer almakta olup bu sistemler gerekli noktalara hidrolik güç sağlar. Ana ve yardımcı hidrolik sistemlerin basınçlandırılmış hidrolik sıvı sağladığı uçak sistemleri ise şu şekildedir;

Birincil uçuş kontrolleri
İkincil uçuş kontrolleri
Ana iniş takımı frenleri
Burun iniş takımı yönlendirme
İniş takımı açma ve toplama
Güç transfer ünitesi (Power Transfer Unit-PTU)
Thrust reverser sistemi

Ana Hidrolik Sistemler

Ana hidrolik sistemleri A ve B olmak üzere ikiye ayrılmıştır. Genel olarak A sistemi uçağın sol kısmında yer alan kısımlara güç sağlarken B sistemi ise uçağın sağ kısmında yer alanlara güç sağlar.

Yer Servis Sistemi

Hidrolik rezervuarların doldurulması için yer servis sistemi kullanılır. Bu sistem aracılığıyla tek bir noktadan tüm rezervuarlara hidrolik sıvı doldurulabilmektedir.

Yardımcı Hidrolik Sistemler

Standby hidrolik sistemle birlikte güç transfer ünitesi (PTU) yardımcı hidrolik sistemler olarak belirtilmektedir.

Standby sistem rudder, hücum kenarı flapları ve slatlarına, thrust reverser sistemine hidrolik güç sağlayabilir.

PTU sistemi ise hücum kenarı flap ve slatlarına hidrolik güç sağlayabilen alternatif bir kaynaktır.

Hidrolik Gösterge Sistemleri

Hidrolik sıvı miktarı,
Hidrolik basıncı,
Hidrolik pompası düşük basınç uyarısı,
Hidrolik sıvı yüksek sıcaklık uyarısı alınabilmektedir.

Hidrolik sistem yazı dizimiz diğer yazılarımızla birlikte güncel olarak devam edecektir.

14 Mayıs 2016 Cumartesi

Winglet Takılmasının Maliyeti ve Sistemin Faydaları

Havacılığın gelişmeye başladığı ilk günden günümüze kadar olan süreç içerisinde sürekli olarak uçak üretici firmalar tarafından daha verimli uçakların üretilmesi için çalışmaların yapıldığı biliniyor. Bilindiği üzere günümüz şartlarında özellikle ulaşım sektöründe yakıt tüketimi oldukça büyük bir öneme sahiptir.

Günümüz modern yolcu uçaklarının birçoğunun kanat ucuna eklenmiş ayrı bir kanatçığın yer aldığı görülmektedir. Kıvrık kanat olarak da isimlendirilebileceğimiz bu parçaya winglet adı verilmiştir. Kanat ucunda yer alan winglet sayesinde kanat ucunda meydana gelen girdaplar azaltılmakta ve bu sayede uçağa etki eden sürükleme kuvvetinde önemli derecede düşüş yaşanmaktadır.

Winglet Takılmasının Maliyeti Ne Kadardır?

Boeing mühendislerinin kurduğu API (Aviation Partner Inc.) şirketi tarafından B737 uçakları için geliştirilen winglet sistemi yaklaşık 1 milyon dolara satılmaktadır. Sistemin oldukça pahalı olduğu düşünülse de yapılan araştırmalar sonucunda kendisini 4-5 yıl içerisinde amorti etti görülmüştür.

Winglet Faydaları Nelerdir?

Kanat ucu girdapların azaltılmasına bağlı olarak azalan sürtünme kuvveti sonucunda itki verimi artmaktadır.
Sürtünme kuvveti ve yakıt tüketiminin azalmasıyla birlikte uçakların menzillerinde artış sağlanmaktadır.
Uçakların maksimum kalkış ağırlığında artış sağlamaktadır.
Yüzde 2 ile yüzde 5 civarlarında yakıt tüketimi sağlar.
Winglete sahip bir uçak daha kısa pistlerden kalkabilmekte ve aynı şekilde daha kısa pistlere inebilmektedir.
Motorun verimli çalışmasına katkı sağlayarak motor bakım maliyetlerini düşürmektedir.

Onaylı Winglet Modifikasyon Merkezi; Turkish Technic

Ülkemiz havacılık sektöründe bayrak taşıyıcı firmamız Türk Hava Yolları’nın Turkish Technic bakım tesislerinde uçaklara winglet takımı yapılabilmektedir. Turkish Technic, Aviation Partner Boeing (APB) şirketinin onaylı bir modifikasyon merkezidir.

7 Mayıs 2016 Cumartesi

Tonlarca Ağırlıktaki Uçaklar Nasıl Durur? Thrust Reverser Sistemi Nasıl Çalışır?

Yaklaşık bir yıldan beri Instagram hesabımız başta olmak üzere sosyal medya üzerinden bilgi paylaşımı yapmaktayız. Sistemleri derinlemesine incelemek için ise internet sitemizi aktif hale getirdik. Thrust reverser sistemini ilk etapta yüzeysel olarak ele aldığımız yazı dizisiyle derinlemesine sistem incelemelerine başlıyoruz.

Modern uçakların tonlarca ağırlığa sahip olduğu bilinmektedir. Peki bu kadar ağır olan uçaklar nasıl oluyor da sorunsuz bir şekilde durabiliyor?

İşte tam da bu noktada thrust reverser sistemi devreye giriyor. Özellikle kısa pistler ve yağmur, kar ve buz gibi unsurlardan dolayı meydana gelen kaygan zeminlerde thrust reverser sisteminin önemi net bir şekilde ortaya çıkıyor.

Egzoz Gazı Ters Çevriliyor

Uçakta birçok frenleme sistemi yer alsa da ekstrem durumlarda bu frenleme sistemleri yetersiz kalabilmektedir. Bu sebepten dolayı thrust reverser adı verilen sistem sayesinde egzozdan çıkan gazın akış yönü ters çevrilmekte ve motordan elde edilen güç aynı zamanda uçağın yavaşlatılması için de kullanılmaktadır.

Thrust Reverser Sisteminin Avantajları

Tahmin edileceği üzere modern uçaklarda kullanılan fren disklerinin maliyetleri son derece yüksektir. Thrust reverser sisteminin kullanılmasıyla birlikte ciddi anlamda maddi tasarruf yapılabilmektedir.
Thrust reverser sistemi son derece güvenli olup sadece iniş takımına yük bindiğinde kullanılabilmektedir.
Thrust reverser sistemi sadece simetrik olarak kullanılabildiğinden dolayı her hangi bir dengesizlik problemi meydana gelmez.
Kısa pistlerde ve olumsuz hava koşullarında dahi sorunsuz ve konforlu bir yavaşlama sağlanabilmektedir.

Thrust Reverser Tipleri ve Çalışma Prensipleri

Clamshell Door

Bucket Door

Blocker Door

4 Mayıs 2016 Çarşamba

Ram Air Turbine

When RAT is open. Ram Air Turbine generates power from the airstream due to the speed of the aircraft. The RAT power vital aircraft systems in emergency situation.

Ram air turbine açık durumdayken. Ram Air Turbine uçağın hızından dolayı oluşan hava akımından güç üretir. RAT acil durumlarda hayati önem taşıyan uçak sistemlerine güç verir.

Vertical Speed Indicator

Here is an indicator on Primary Flight Display. The Vertical Speed Indicator indicates to the pilot how fast the aircraft is ascending or descending, or the rate at which the altitude changes. This is usually represented with numbers in "thousands of feet per minute." For example, a measurement of "+2" indicates an ascent of 2000 feet per minute, while a measurement of "-1.5" indicates a descent of 1500 feet per minute.

Primary Flight Display üzerinde bulunan bir gösterge. Vertical Speed Indicator pilota uçağın ne kadar hızla tırmandığını- alçaldığını veya irtifa değişimlerindeki hız oranını gösterir. Bu bilgi ekranda genellikle dakikada bin feet oranında olacak şekilde gösterilir. Örneğin vertical speed indicator üzerindeki +2 değeri bize uçağın dakikada 2000 feet tırmanacağını gösterir. Başka bir örnek olarak, eğer vertical indicator üzerinde -1.5 değeri gözüküyorsa bu bize uçağın dakikada 1500 feet alçalacağını ifade eder.

Overwing Exits

Overwing exits are found on passenger aircraft to provide a means of evacuation onto the wing. #b777-300ER

Yolcu uçaklarının kanatlarının üzerinde acil durumlarda yolcuların tahliye edilmesini sağlamak için kanat üstü çıkış kapıları bulunur. #b777-300ER

Fuel Boost Pump

Fuel boost pump, it is responsible for delivering fuel to the aircraft engine before the engine starts. They are located in the fuel tanks. Every tank has at least one pump. Most of them has two, one of them as a back up.

Fuel boost pump yakıtın tanktan motorlara gonderilmesi için kullanılır. Bu pompalar yakıt depolarının içinde bulunur ve her yakit tankinda ez az bir tane vardır. Çoğu yakit tankında ise birisi yedek olmak üzere iki adet pompa bulunur.

Creep Mark

This mark is applied when a new tyre is fitted and are designed to help air and ground crew to spot tyre creep. This is the slight movement of the tyre relative to the wheel, which can take place when an aircraft lands. If such damage goes undetected, it can result in a tyre burst. As long as the marks on the tyre and wheel rim remain aligned no tyre creep has taken place, but if the marks move apart the tyre should be removed and checked, if necessary changed.

Yeni bir lastik takımı takıldığında, yer ve hava ekibinin lastik ve jant arasında kayma olup olmadığını farkedilebilmesi için bu işaretleme yapılır. Bu küçük bir kayma hareketidir ve uçak iniş yaptığı sırada meydana gelir. Böyle bir hata tespit edilemezse bu durum lastiğin patlamasına sebeb olabilir. Lastik ve jant üzerinde yapılan bu işaretleme hizalı bir şekilde kaldığı sürece lastik kayması gerçekleşmez. Eğer işaretlemeler hizasını bozarsa lastik takımı sökülmeli ve incelenmelidir, gerekliyse değiştirilir.